حجت‌الاسلام علیرضا صانعی در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه، در ابتدا ضمن معرفی خود و فعالیت‌هایی که دارد، گفت: بنده در سال ۱۳۸۳ وارد حوزه شدم و در حوزه‌های تهران به کسب علم پرداختم. همچنین مقدمات را برای «سطح ۱» و «سطح ۲» در حوزهٔ علمیهٔ قم سپری کردم.
این طلبه جهادی افزود: هم‌زمان با دوران تحصیل علوم دینی، در مؤسسهٔ امام خمینی(ره) نیز رشتهٔ فلسفه را در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری گذراندم.
وی در خصوص فعالیت‌های ورزشی نیز بیان کرد: در دورانی که در پایه ۳ حوزه به تحصیل مشغول بودم، ورزش حرفه‌ای را آغاز کردم؛ وگرنه ورزشی که به‌صورت روتین باشد، مثلاً فوتبال و یا شنا را از سال‌های قبل دنبال می‌کردم.
حجت‌الاسلام صانعی دربارهٔ ورزش حرفه‌ای ادامه داد: ابتدا به‌سراغ ورزش «کیوکوشین» رفتم که یکی از سبک‌های کاراته است و تا اخذ کمربند مشکی، به‌صورت حرفه‌ای فعالیت کردم.
وی همچنین عنوان کرد: متأسفانه در همان دوران جوانی با مشکل درد زانو روبه‌رو شدم و مینیسک زانویم پاره شد. دیگر ورزش را به آن صورت حرفه‌ای کنار گذاشتم؛ اما در کنار فعالیت‌هایم، باز هم مختصری به دیگر ورزش‌ها می‌پرداختم.
این طلبهٔ جهادی و قهرمان ورزشی تصریح کرد: یکی از این ورزش‌ها، رشته کوهنوردی بود و در سال ۱۳۸۸ توانستم قلهٔ دماوند را فتح کنم. من به همراه ۲ طلبه دیگر، بدون امکانات و با کمترین تجهیزات، قلهٔ دماوند را فتح کردیم.
وی دربارهٔ فعالیت‌های علمی‌اش نیز توضیح داد: وقتی دیدم که نمی‌توانم به‌صورت حرفه‌ای ورزش کنم و از نظر جسمی، امکان حضور در ورزش حرفه‌ای کمتر وجود دارد، در کنار ورزش روزانه، وارد فضای علمی ورزش شدم؛ از همین رو بحث فقه ورزش، اخلاق ورزش و فلسفه ورزش را دنبال کردم.
حجت‌الاسلام صانعی گفت: در بحث‌های فرهنگی و تبلیغی ورزش به‌طور تخصصی وارد شدم و بیشتر بار مسئولیت این حیطهٔ علمی ورزشی بر دوش خودم است. برای مثال، در حوزهٔ بحث‌های علمی و پژوهشی ورزش، پایان‌نامه دکتری من «فلسفه ورزش» با موضوع «بررسی موانع انسان‌شناختی ورزش قهرمانی» و ارائهٔ دیدگاه اسلام بود.
وی افزود: علاوه بر پایان‌نامه، مقالاتی نیز در فلسفهٔ ورزش با موضوع «تأثیر نگرش‌های انسان‌شناسی بر ورزش قهرمانی مدرن» ارائه دادم. همچنین مقاله‌ای در خصوص "دلالت های مبانی انسان شناسی ورزش قهرمانی" در کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی منتشر کردم.
این طلبه جهادی و قهرمان ورزش حوزه دربارهٔ دیگر آثار علمی در زمینهٔ ورزش بیان کرد: در بحث اخلاق ورزش نیز یک کتاب با عنوان "اخلاق در ورزش " در کلان پروژه مکتب اخلاقی اسلام که زیر نظر حجت الاسلام والمسلمین احمد حسین شریفی به نگارش در آمده است.
وی در این باره عنوان کرد: همان‌طور که موضوعات مختلفی در مکتب اخلاقی اسلام موردبحث قرار می‌گیرد و برای مثال اخلاق پزشکی یا اخلاق رسانه داریم، اخلاق ورزش را نیز موردارزیابی قرار دادیم.
حجت‌الاسلام صانعی تصریح کرد: همچنین یک مقاله نیز در بحث «چیستی و مبانی ارزش‌شناختی و انسان‌شناختی اخلاق ورزشی» به نگارش درآوردم که این مقاله در بحث اخلاق ورزشی است.
وی در مورد دیگر آثار علمی در حوزه ورزش خاطرنشان کرد: در بحث فقه ورزش نیز مقاله «فلسفه فقه ورزش» را در دست دارم؛ از طرفی موضوع «نظام مسائل فقه ورزش» را نیز موردارزیابی قرار داده و برخی از موضوعات فقهی در این زمینه را استخراج کرده‌ام.
بسیاری از طلبه‌ها در بحث اخلاق ورزش ورود پیدا کرده‌اند
این طلبه جهادگر اظهار داشت: در واقع ما داریم کادرسازی می‌کنیم؛ یعنی آدم‌های دیگر نیز این فعالیت‌های علمی را انجام دهند. بسیاری از طلبه‌ها در بحث اخلاق ورزش ورود پیدا کرده‌اند و ما به‌اندازه کافی نیرو در اختیار داریم؛ اما در بحث فقه ورزش و فلسفه ورزش نیروی کمی وجود دارد.
وی همچنین اظهار داشت: در زمینه اخلاق ورزش، تعدادی از طلاب فعالیت علمی داشته‌اند و من تنها نیستم؛ اما در بحث فلسفه ورزش فقط من فعال هستم. در مورد فقه ورزش نیز، با همراهی یکی دو نفر دیگر از طلاب حوزه علمیه فعالیت‌هایی را آغاز کرده‌ایم.
حجت‌الاسلام صانعی با بیان اینکه متأسفانه بحث علمی ورزش در حوزه کند پیش می‌رود، گفت: علت این موضوع این است که ما درس خارج فقه ورزش نداریم. در حالی که اگر درس خارج فقه ورزش داشته باشیم، آدم‌ها و نیروهای زیادی جذب بحث ورزشی و مباحث علمی ورزش می‌شوند و پایان‌نامه‌ها و مقالاتشان را به این سمت می‌برند؛ ولی متأسفانه در مؤسسات و همچنین در دروس خارج عنوان فقه ورزش را نداریم.
به دنبال تدوین و ارائه دو واحد تربیت بدنی در حوزه علمیه هستیم
وی افزود: در زمینه موضوع ورزش در اسلام و فقه ورزش، ظرفیت‌های زیادی وجود دارد در حالی که اگر درس خارج فقه ورزش داشته باشیم، گفتمان فقه ورزش شکل می گیرد و آدم‌ها و نیروهای زیادی جذب بحث ورزشی و مباحث علمی ورزش می‌شوند.
این طلبه جهادگر یادآور شد: در حال حاضر خواهران طلبه دو واحد تربیت بدنی دارند و در این باره کتابی از سوی آقای حسین صبوری منتشر شده است؛ اما در جای دیگری این واحدهای درسی وجود ندارد و ما پیگیری لازم را داریم تا دو واحد درسی ویژه تربیت بدنی برای مؤسسات و حوزه‌های علمیه تدوین شود.
وی عنوان کرد: حتی می‌شود دربارهٔ ورزش از منظر اسلام نیز درس خارج شکل بگیرد؛ همان‌طور که در بحث اقتصاد، پزشکی و رسانه، طلبه‌های زیادی وارد شده‌اند. چرا که فقه اقتصاد داریم و بسیاری از بزرگان، همانند آیت‌الله اراکی و یا آقای قوامی بر همین اساس مؤسسه‌ای راه‌اندازی کرده‌اند.
مؤسسه ورزشی در خصوص مطالعات اسلامی ورزش نداریم
حجت‌الاسلام صانعی بیان کرد: ما مؤسسه ورزشی در خصوص مطالعات اسلامی ورزش نداریم! در حالی که باید ساختاری شکل بگیرد تا وزارت‌خانه یا حوزه متقبل بحث علمی ورزش از دیدگاه اسلام شوند؛ اما متأسفانه تاکنون تحقق پیدا نکرده است.
وی تصریح کرد: گاهی به مقتضای بحث، یک احساس نیاز پیدا شد؛ برای مثال بحث ورود زنان به ورزشگاه پدید آمد و در این باره به اشخاصی اعلام شد که با توجه به فقیه‌بودن خود، کتابی بنویسند تا مسائل سازگاری با این موضوع مطرح شود.
این طلبه جهادی اظهار داشت: طلاب نیز باید بتوانند بحث‌های فقهی ورزش، اخلاقی ورزش و فلسفه ورزش را کار کنند؛ اما چنین ظرفیتی نداریم و وزارت و حوزه تاکنون کمکی نکرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه بحث‌های علمی و پژوهشی هنوز ظرفیتی پدید نیامده؛ امادر بحث فرهنگی و تبلیغی، ما یک مقدار جلوتر هستیم و افراد زیادی در این حیطه فعال‌اند. من هر جا می‌روم، کادرسازی می‌کنم؛ یعنی آدم‌هایی مانند خودم را در آنجا پرورش می‌دهم تا اگر زمانی به جایی رفتم یا نبودم، دیگر کار لنگ نشود و این کار ادامه پیدا کند.
حجت‌الاسلام صانعی در خصوص دیگر فعالیت‌ها نیز توضیح داد: برای مثال، ما در دفترتبلیغات، گروه عمومی «دروازهٔ صدور معنویت» و گروه تخصصی «نام‌آوران» داریم که کارشان بحث‌های تبلیغی در محیط‌های ورزشی است.
وی ادامه داد: همچنین در معاونت تبلیغ حوزه نیز گروهی فعال هستند که بحث اماکن را بررسی می‌کنند. یکی از این اماکن، بحث محیط‌های ورزشی است که البته هنوز دوره‌هایش آغاز نشده؛ مشغول نوشتن سرفصل‌هایش هستند تا دوره‌ای برگزار کنند.
حضور یکصد طلبه فعال در اردوهای تیم های ملی
این طلبه جهادگر عنوان کرد: در واقع، ما کادرسازی کرده و در همان دفترتبلیغات دورهٔ تربیت مبلّغ ورزشی برگزار کرده‌ایم؛ هدف ما آموزش طلبه‌ها برای حضور در تیم‌های ملی است.
وی با اشاره به برگزاری این دوره‌ها در سال گذشته بیان کرد: در حال حاضر، در این دوره نیز صد نیروی طلبه داریم که همراه با تیم‌های ملی می‌روند. در حوزه، دوره «تربیت مبلّغ ورزش» می‌گوییم و بیرون از حوزه، آن را دوره‌های «مربی فرهنگی» می‌خوانیم. در حال حاضر، مربیان فرهنگی به دوره‌های پارالمپیک می‌روند و همه‌شان نیز موفق هستند.
حجت‌الاسلام صانعی اظهار داشت: در حال حاضر، دوره‌ای همچون دورهٔ مربی فنی را برای «سطح ۳» برگزاری می‌کنیم که صد نفر «سطح ۳» این دوره را دیده‌اند؛ شاید از این صد نفر، بیست نفرشان «سطح ۲» را هم گذرانده‌اند که یک درجه بالاتر از آنها بوده و مشغول هستند.
وی گفت: در بازی‌های «هانگژو » که هم‌اکنون بچه‌ها در مسابقات و اردوها شرکت دارند، این کادر شکل گرفته است، افرادی خوبی نیز تربیت شده‌اند که در حیطه ورزش تبلیغ می‌کنند.
این جهادگر و فعال در حوزه ورزش در خصوص وظایف آنها نیز خاطرنشان کرد: این طلاب یاد می‌گیرند چگونه با سرپرست، مربی و ورزشکار ارتباط بگیرند و چه آسیب‌هایی وجود دارد.
وی افزود: در این خصوص کتابی با نام «راهنمای کاربردی تبلیغ در بین ورزشکاران» نوشته‌ام. کتاب برای این است که طلبه‌ها با محیط شناخت اجمالی پیدا کنند و بدانند در مسابقات و تمرینات چه موضوعاتی را بیان کنند.
حجت‌الاسلام صانعی بیان کرد: فضاهای اردویی در ارتباط با مسابقات و ورزش، همانند مسجد نیست که بتوان از منبر استفاده کرد؛ بلکه در پنج دقیقه باید مطالب ورزشی را ساندویچی و سریع ارائه دهند.
وی عنوان کرد: اگر برخی از مسائل سر تمرینات یا در کنار برنامه‌های معنوی‌ای مانند برپایی نماز بیان شود، بهتر است و از این طریق خیلی راحت‌تر پذیرش دارند. با مطالعاتی که این مبلّغین از ورزشکاران مطرح دارند، افرادی چون رونالدو را به ورزشکاران معرفی می‌کنند و از باب اخلاق ورزشی وارد می‌شوند که استقبال بیشتری خواهد شد.
این طلبه جهادگر تصریح کرد: بنده در کتابم گریزهای اخلاقی در ورزش را دارم؛ برای نمونه، «فرگوسن» چه‌کار می‌کرد که مثلاً مربی بزرگی شده است! تولید این محتواها بسیار ارزشمند است. در اردوی تیم ملی می‌توان از مسائل زیادی صحبت کرد و موضوع نظم و تلاش و اخلاص را تبیین کرد.
وی خاطرنشان کرد: در ارتباط با مربیان نیز محتواهای خوبی تهیه شده تا بدانند باید چه بگویند و چه رفتاری با ورزشکاران داشته باشند.
حجت‌الاسلام صانعی ادامه داد: خدا را شکر در قسمت‌هایی از این کتاب، بحث کادرسازی را به خوبی بیان کرده‌ام و حوزه نیز کمک کرده است. با همراهی وزارت و کمیتهٔ ملی پارالمپیک و دیگر ظرفیت‌ها در حرکت هستیم؛ هرچند به‌صورت کُند و خرامان‌خرامان جلو می‌رویم.
وی تأکید کرد: مهم‌ترین راهکار برای سرعت‌بخشیدن به این امر، در ابتدا داشتن یک درس خارج است و پایان‌نامه‌های طلاب را به‌سمت درس خارج و مباحث ورزشی سوق دهیم؛ مثلاً پایان‌نامهٔ سطح ۳، سطح ۴، ارشد، دکتری را به این سمت‌وسو سوق دهیم و برنامه‌ریزی کنیم.
این طلبه جهادگر و فعال در ورزش حرفه‌ای گفت: در حال حاضر، در بحث اخلاق و ورزش خیلی کار کرده‌ایم و در این زمینه فعالیت زیادی صورت می‌گیرد؛ اما اینها را باید مدیریت کرد.
وی در ادامه افزود: مثلاً در بحث «فقه ورزش»، «فقه سیاسی ورزش»، «فقه اقتصاد ورزش»، «فقه جامعه‌شناسی ورزش» و «فقه اخلاق ورزش» باید طبق مباحث پیش برویم. حالا که ورزش حرفه‌ای را بنا به شرایط کتاب گذاشته‌ایم، در زمینه پژوهشی و علمی و تبلیغی بتوانیم در این زمینه فعالیت‌های خوبی به‌منظور ارتقای جایگاه ورزش و اخلاق داشته باشیم.
حجت‌الاسلام صانعی خاطرنشان کرد: درباره صد طلبه‌ای که دوره را گذرانده‌اند، بحث ما ورزش طلاب نیست؛ اینکه طلبه‌ها ورزش کنند، متولی‌اش «انجمن ورزش طلاب» است که این امر در سال گذشته شکل گرفت و انجمن ورزش طلاب در تربیت بدنی حوزه فعال شده است.
وی بیان کرد: اما در خصوص مباحث علمی، پژوهشی و تبلیغی رسالت سنگینی از سوی متولیان وجود دارد. این قسمت را به دوستانی در حوزه سپرده‌ایم که باید مثلاً بودجه بگیرند و هزینه کنند تا در المپیاد و جشنواره‌ها بتوانند به بحث‌های علمی - پژوهشی، فرهنگی و تبلیغی در حیطه ورزش بپردازند؛ البته در حال حاضر، من و دوستان این امر را به سرانجام می‌رسانیم.
در گذشته نگاه مثبتی به ورزش طلاب وجود نداشت
این طلبه جهادگر عنوان کرد: شاید در ۲۰ تا ۳۰ سال قبل نگاه خوبی به ورزش طلاب نبود؛ اینکه طلبه بخواهد به ورزش قهرمانی روی بیاورد! برخی می‌گفتند طلبه فقط باید درس بخواند و وظیفهٔ اصلی‌اش درس‌خواندن و تبلیغ است؛ وظیفه‌ای در ورزش‌کردن و باشگاه‌زدن و... ندارد. در گذشته، چنین جوی بر جامعه حاکم بود و نگاه مثبتی به ورزش طلاب وجود نداشت؛ حتی طلاب ورزشکار را اخراج می‌کردند.
وی گفت: اگر اشتباه نکنم، از سال ۱۳۸۷ بحث ورزش و حوزه به‌صورت ساختار درآمد که ذیل آن زمان، بحث‌های ادارهٔ تسهیلات شکل گرفت و اینکه تسهیلاتی برای ورزش طلاب ایجاد کنند. البته همان زمان نیز مقداری مخالفت برای بحث‌های ورزش طلاب بود؛ اما به مرور کمتر شد تا زمان آیت‌الله اعرافی که ایشان نگاه مثبتی به بحث ورزش دارند. نگاه ایشان باعث شده است که انجمن ورزش طلاب شکل بگیرد.
این طلبه جهادگر ادامه داد: مثلاً همین انجمن از سال ۹۴ می‌خواست تشکیل شود؛ اما اجازه نمی‌دادند تا اینکه سال قبل شکل گرفت. در حال حاضر، انجمن فعال است و المپیاد اول در شهرستان‌ها برگزار شد؛ قهرمان‌هایش را در ۴ و ۵ رشته در رامسر برگزار کردند و در تهران نیز برگزار می‌شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر، رشته‌های والیبال، تکواندو، تیراندازی، دارت، فوتبال دستی و دوومیدانی با حضور ۲۲ استان در مجموعه ورزشی آزادی تهران برگزار می‌شود. سال قبل نیز در رامسر برگزار شد. هم‌اکنون ۹ هزار طلبهٔ ورزشکار داریم.
حجت‌الاسلام صانعی عنوان کرد: یکی از بحث‌های پژوهشی این است که باید از مبانی شروع شود. بنده مقالات و تحقیقات انجام‌شده توسط حوزویان را دیده‌ام؛ در مبانی اینها هنوز ایراداتی وجود دارد.
محیط‌های ورزشی ما باید اسلامی شود
وی اظهار داشت: در واقع، از نظر مبانی بحث را به‌خوبی به چالش نکشید و جمع‌بندی نکرده‌اند. بنده در بحث «مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی» که وارد شدم، مقاله و کتاب نوشتم؛ حالا هم باید وارد بقیه مبانی دین‌شناسی وارد بشویم. همچنین محیط‌های ورزشی ما باید اسلامی شود و از روش‌های فرهنگی و تبلیغی بهره ببریم که با حضور مربی فرهنگی به سرانجام می‌رسد.
این ورزشکار حوزوی ادامه داد: خدا را شکر می‌کنیم که بحث ورزش جدی شده؛ به‌ویژه اینکه اداره امداد و سلامت فعال است و به حوزه ورزش اهمیت می‌دهد. یکی از مطالبات ما این است که در این باره کتابی نوشته شود.
وی اظهار داشت: خوشبختانه آدم‌هایی که آمده‌اند، پشتکار خوبی دارند. البته یکی از مشکلات جدی این است که به دلیل فقدان نگاه تشکیلاتی، برخی از اهداف به‌خوبی پیش نمی‌رود. همه نهادهای فرهنگی باید پای کار باشند تا سریع‌تر به اهداف برسیم.
حجت‌الاسلام صانعی تصریح کرد: با توجه به اینکه تشکیلاتی وجود ندارد، کارهای ما تشکیلاتی جلو نمی‌رود و هرکسی برای خودش دارد کار می‌کند. اگر همهٔ اینها دست به دست هم بدهند، بسیار سریع‌تر از آن چیزی که فکر می‌کنیم، به آن اهداف می‌رسیم؛ اما متأسفانه این جزیرهٔ عمل‌کردن و موازی کارکردن باعث می‌شود که نتیجه‌ای مطلوب به دست نیاید.
وی خاطرنشان کرد: یک دست صدا ندارد و فعالیت‌کردن بدون همراهی، مانند حرکت روی تردمیل است. بالاخره صدا ندارد. همه باید با هم بیایند، دور هم جمع بشوند و دست به دست هم بدهند تا کارها ان‌شاءالله جلو برود.
گفتگو از اکبر پوست‌چیان
